“Đà Lạt ơi, có nghe chăng Cam Ly, khóc tình đầu dang dở!…”. Lời bài hát Đà Lạt hoàng hôn của nhạc sĩ Minh Kỳ, cháu 5 đời của vua Minh Mạng, cất lên như thế khiến du khách thổn thức.
Nhưng, với cư dân Đà Lạt, những người nặng lòng, sống gắn bó và có trách nhiệm với thành phố này, họ đang khóc cho một thắng cảnh lừng danh đang chết vì “trúng độc”.Một ngày đầu tháng 3-2017, đoàn khách hơn 10 người đến từ một tỉnh Miền Tây hứng khởi tìm tới thác Cam Ly do Công ty Cổ phần dịch vụ du lịch Đà Lạt quản lý, khai thác để tham quan địa danh nức tiếng này. Thế nhưng, niềm hứng thú của họ không được bao lâu đã vụt tắt.Vừa vào tới dòng thác đang nổi bọt trắng xóa vì ô nhiễm, họ đã không thể chịu được mùi hôi mạnh bốc lên từ dòng nước đen ngòm. Người nheo mặt, người dùng tay bịt mũi, cả đoàn lộ rõ sự thất vọng nặng nề. Họ ra hiệu cho nhau lặng lẽ đi ra ngoài, trả lại không gian cho tiếng nước róc rách và từng mảng bọt đang nổi trắng xóa.Nhiều năm qua, đơn vị chủ quản là Công ty Cổ phần dịch vụ du lịch Đà Lạt đã nỗ lực khắc phục ô nhiễm của dòng thác này. Họ cố đầu tư, đa dạng hóa các dịch vụ tại đây nhằm lấy lại hình ảnh cho thác Cam Ly. Thế nhưng, tất cả công sức, nhiệt huyết của họ đổ ra không đạt được kỳ vọng.Cụ thể, năm 2009, đơn vị này đã liên kết với một đối tác tại TP Hồ Chí Minh đầu tư sân khấu nhạc nước bên cạnh dòng thác Cam Ly. Dự án 20 tỷ đồng này đã nhanh chóng phá sản vì du khách không thể ngửi được mùi hôi tanh của dòng thác Cam Ly bên cạnh bốc lên.Trong nỗ lực cứu lấy dòng thác, năm 2011, đơn vị chủ quản dòng thác lại tiếp tục đầu tư xây đập cao su ở trên thượng nguồn, đêm tích nước để xử lý ô nhiễm bằng hóa chất, ngày xả xuống thác để phục vụ du lịch. Tuy nhiên, trước mức độ ô nhiễm của nguồn nước đổ về thác vô cùng trầm trọng, dự án gần 2 tỷ đồng này đã không phát huy hiệu quả. Và, cũng thất bại ngay sau khi hoàn thành và đưa vào sử dụng không lâu.Nguyên nhân thác Cam Ly ô nhiễm là chất thải lỏng và rắn từ nhiều khu dân cư dọc theo các con suối chảy ngang qua thành phố vẫn bị đổ xuống dòng suối chảy về thác, biến thác nước xinh đẹp thuở nào bốc mùi hôi thối.Đã có lần, Sở TM&MT Lâm Đồng làm một cuộc quan trắc, xác định thác Cam Ly rơi vào tình trạng ô nhiễm hữu cơ và vi sinh với mức độ ngày càng nặng. Các thông số đánh giá mức độ ô nhiễm đều vượt chuẩn gấp nhiều lần. Đáng quan tâm nhất là nguồn nước ở đây nhiễm phân gấp 16,5 lần quy định. Đây là lý do giải thích vì sao chưa vào khu du lịch du khách đã “nghe” mùi của thác Cam Ly!…Ông Nguyễn Thanh Tâm, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần dịch vụ du lịch Đà Lạt, đơn vị chủ quản thác Cam Ly chán nản cho biết, đã làm hết cách để “giải độc” cho dòng thác này nhưng kết quả đem lại chỉ là con số 0. Đơn vị này đã chấp nhận “bó tay”. Cũng theo ông Tâm, rất có thể thời gian tới đây công ty của ông sẽ trả lại thác Cam Ly cho UBND tỉnh Lâm Đồng vì không thể quản lý, khai thác khi mức độ ô nhiễm nguồn nước ngày càng trầm trọng như hiện nay.
