Cụ Lê Tùng Liễu (90 tuổi), số 29B, đường Hùng Vương, TP Đà Lạt, nguyên là cán bộ Phòng Bảo vệ chính trị Ty Công an Lâm Đồng, nhiều năm qua phải sống trong cảnh không điện, không nước tại căn nhà tạm rộng 10m2 dựng trên đất đi mượn, nay đang bị đòi.
Một đời vì nước, vì dân
Hôm nay, nhiều cán bộ, chiến sĩ Công an Lâm Đồng lại tới động viên, thăm hỏi sức khỏe cụ Lê Tùng Liễu. Cây nến thắp lên, gian nhà tối om chật chội được điểm thêm một đốm sáng yếu ớt. Đám muỗi đói từ những chậu đựng nước mưa trong góc nhà ẩm thấp lao vào khách và chủ. Mọi người miệng nói chuyện, tay sột soạt gãi, xua đập muỗi. Ai cũng ái ngại cho hoàn cảnh đáng thương của cụ.
Theo hồ sơ còn lưu tại Phòng Tổ chức cán bộ Công an tỉnh Lâm Đồng, cụ Lê Tùng Liễu (tên hoạt động cách mạng là Huỳnh Văn Chất), sinh năm 1927; quê quán: Vĩnh An-Thạc Gián-Đà Nẵng. Cụ tham gia hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Mặc dù bị địch bắt, tra tấn hết sức dã man và bỏ tù 2 lần nhưng không một lần nửa lời khai báo. Nay đã ở tuổi 90 nhưng cụ Liễu vẫn còn minh mẫn lắm. Cụ nhớ như in chuỗi đời hoạt động cơ cực của mình. “Trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, từ 8-1945 đến 10-1949, tui là Tổ trưởng quân báo-Ty tình báo quân sự Đà Nẵng (thuộc Quân khu 5). Từ 10-1949 đến 8-1952, bị địch bắt giam tại Lao Xá-Đà Nẵng”- cụ Liễu vanh vách kể. Ở trong tù cụ làm chi ủy, lãnh đạo các đồng chí chia nhau tổ chức vượt ngục, đấu tranh đòi cải thiện chế độ. Hết thời hạn tù, cụ Liễu trở về quê nhà để thực hiện lời hứa kết duyên vợ chồng với người yêu. Buồn thay, người xưa đã đi lấy chồng. Gom dẹp chuyện đời tư, người chiến sĩ trẻ ấy lại tiếp tục lao vào cuộc cách mạng, cứ thế giữ trọn lời thề với mối tình đầu cho đến cuối đời.
Đầu năm 1958, cụ Liễu được Thành ủy Đà Nẵng bí mật điều vào Sài Gòn hoạt động dân vận tại liên quận 5 và 6. Năm 1965, cụ về làm cán bộ thuộc Ty An ninh tỉnh Bình Thuận. Từ năm 1966-1971 chuyển công tác về B3-An ninh Đà Lạt-Tuyên Đức. Hồ sơ lưu lại còn cho biết, từ Sài Gòn cho đến Bình Thuận, Đà Lạt, cụ Liễu đã xây dựng hàng chục cơ sở cách mạng, phục vụ đắc lực cho công tác điệp báo. Tháng 5-1971, cụ Liễu bất ngờ bị địch bắt tại Đà Lạt rồi đưa về Sài Gòn thẩm vấn. Bị tra tấn, cực hình đau đớn về thể xác, tâm hồn nhưng cụ vẫn một mực kiên trung, giữ vững khí tiết, quyết không khai báo. Trong hồ sơ của địch còn ghi về quá trình lấy lời khai đối với cụ Liễu: “Nguồn tin dùng mọi tiểu xảo hầu đánh lạc hướng để che đậy cho đồng bọn”.
Không khai thác được gì, chúng giam nhốt cụ đến tháng 7-1972 buộc phải thả tự do. Vừa ra khỏi nhà lao, cụ Liễu lại vào khu hoạt động, làm cán sự B3 – An ninh khu VI ở phía bắc Bình Thuận, sau đó về hoạt động tại Đà Lạt. Sau ngày giải phóng, cụ Liễu công tác tại Phòng Bảo vệ chính trị Ty Công an Lâm Đồng cho đến tháng 12-1979 thì nghỉ hưu. Trong 2 cuộc kháng chiến, cụ đã được tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Nhất, Huân chương Kháng chiến hạng Nhì. Nghỉ hưu, không có nhà cửa, cũng chẳng có anh em, họ hàng, con cháu càng không, cụ một thân một phận tìm nơi tá túc qua ngày.
May mắn thay, cụ được Hội luật gia Lâm Đồng thương tình hoàn cảnh không nơi nương tựa, không nhà cửa nên nhận về làm bảo vệ và cho tá túc tại một khu đất hoang trong khuôn viên. Cụ dựng một căn chòi để có chỗ che mưa, tránh nắng. Năm 1990, không thể để cụ Liễu sống trong cảnh “màn trời chiếu đất”, Công an tỉnh Lâm Đồng đã dựng cho cụ căn nhà tạm rộng hơn 10m2 trong mảnh đất của Hội Luật gia Lâm Đồng. Tưởng sẽ tá túc chốn này đến hết đời, nào ngờ cách đây mấy năm, Hội Luật gia Lâm Đồng đổi ý, đòi lại phần đất đã cho cụ mượn để dựng nhà (có đóng thuế), yêu cầu cụ phải chuyển đi chỗ khác.
Tâm nguyên cuối đời
Đồng chí Đại tá Phan Thanh Chương, Trưởng phòng Cảnh sát môi trường, nguyên Trưởng phòng Bảo vệ chính trị Công an Lâm Đồng cho biết, khi hay tin cụ Liễu đang trong tình trạng cấp bách về chỗ ở, Giám đốc Công an tỉnh Lâm Đồng đã trực tiếp trình bày hoàn cảnh đặc biệt khó khăn của cụ Liễu với Thường trực Tỉnh ủy Lâm Đồng, đồng thời đề nghị cấp có thẩm quyền giúp đỡ để cuối đời cụ Liễu có được chỗ ăn ngủ đoàng hoàng. Năm 2012, UBND TP Đà Lạt có quyết định giao đất tại khu quy hoạch dân cư Nguyên Tử Lực cho cụ Liễu. Tuy nhiên, để được quyền sử dụng lô đất này, cụ Liễu phải đóng 392 triệu đồng tiền sử dụng đất. Do không có tiền, đến thời điểm này, dù đã ở tuổi gần đất xa trời, cụ Liễu chỉ nhận được quyền sử dụng đất về mặt hình thức, trên giấy tờ.
Cuối năm 2015, Ban Giám đốc Công an tỉnh Lâm Đồng tiếp tục làm việc với cấp có thẩm quyền xin miễn giảm tiền sử dụng đất cho cụ Liễu. Tháng 4-2016, UBND TP Đà Lạt quyết định giảm 65% tiền sử dụng đất, tức cụ Liễu còn phải đóng gần 140 triệu nữa. “Tui kiếm ăn qua ngày đã là khó, lấy đâu ra số tiền lớn như thế để đóng cho nhà nước!..”-cụ Liễu buồn bã giải bày. Đồng chí Thiếu tá Lê Xuân Hoằng, Đội trưởng Đội Chính sách, Phòng Tổ chức cán bộ Công an Lâm Đồng cho biết thêm, chưa có đất, dù Công an tỉnh Lâm Đồng muốn xây cất cho cụ một căn nhà đoàng hoàng hơn để sống những tháng năm cuối đời cũng không thể thực hiện được.
Cụ Liễu tuổi già sức yếu, bệnh tật liên miên, đi lại khó khăn, không thân nhân họ hàng, hằng ngày nhọc nhằn chống gậy đi ăn cơm bụi. Tâm nguyện cuối đời của cụ là mong có được nơi ở mới đoàng hoàng hơn, không còn phải sống trong cảnh không điện, không nước (cụ dùng nước mưa tắm giặt) với đàn muỗi đói. Trước lúc ra về, tôi đặt câu hỏi: Sao cụ không trở về quê hương sinh sống với người thân?. Câu trả lời của cụ khiến chúng tôi phải rưng rưng nước mắt: “Muốn về lắm chứ, quê hương mà!.. nhưng về quê thì thấy hổ thẹn với họ hàng, chòm xóm. Trước lúc nhập ngũ, họ cưu mang tui, bây giờ trở về, tui không có tiền để mời họ một ly cà phê để thể hiện tình nghĩa, nói lời cảm ơn. Kỳ cục lắm!..”.
BOX: Để có đất xây nhà mới, cụ Liễu đang rất cần sự giúp đỡ của cộng đồng. Mọi hỗ trợ xin gửi về cụ Lê Tùng Liễu, số 29B, đường Hùng Vương, TP Đà Lạt (Sau trụ sở Hội luật gia Lâm Đồng). Hoặc liên với anh Biên, cán bộ Công an tỉnh Lâm Đồng theo số 0983271427 để được hướng dẫn.
Kim Ngân
